Inleiding
De ziekte NCD heet officieel NewCastle Disease of pseudovogelpest. Het wordt veroorzaakt door een paramyxovirus dat bij veel vogelsoorten kan voorkomen. NCD is, net als echte vogelpest, een zoönose, wat inhoudt dat het ook mensen kan infecteren. Een infectie bij mensen uit zich in licht ontstoken ogen en griepachtige verschijnselen. Een infectie bij mensen is echter niet dodelijk. NCD is een aangifteplichtige ziekte.

Avinew Neo vaccin

Avinew Neo vaccin

De ziekteverwekker
NCD wordt veroorzaakt door één van de vele aviaire paramyxovirussen. Deze virussen verschillen in ziekmakend vermogen (virulentie). De virulentie wordt bepaald met een ECPI index, die aangeeft of een paramyxovirus zich langzaam (lentogeen), gemiddeld (mesogeen) of snel (velogeen) vermenigvuldigt. Het virus kan in mestresten tot wel 12 maanden overleven. Sommige vogelsoorten (zoals kippen en duiven) zijn zeer gevoelig voor het virus. Andere soorten (zoals eenden en ganzen) zijn minder gevoelig en kunnen het virus bij zich dragen zonder ziek te worden.

Het ziekteverloop
Kippen worden meestal geïnfecteerd doordat ze in contact komen met uitwerpselen van zieke vogels of vogels die het virus bij zich dragen. Het virus kan echter ook via speeksel of traanvocht worden uitgescheiden. Er bestaan pathogene en niet-pathogene paramyxovirussen. Het ziekteverloop kan daarom erg variëren.

Het ziektebeeld
NCD infecties kunnen verschillende orgaansystemen infecteren. Bij een viscerotrope infectie ontstaat een ontsteking van het maagdarmkanaal, waardoor een typische groene diarree ontstaat. Een blauwe kam en ontstoken ogen kunnen ook worden waargenomen. Vaak gaat de eiproductie sterk omlaag en treedt tot wel 90% sterfte op.
Bij de zogenaamde neurogene infectie ontstaat een ontsteking van de hersenen. In dit geval worden ook trillende koppen, verlammingen en draainekken waargenomen. De mesogene en lentogene infecties verlopen vaak subklinisch, waarbij alleen een afname van de voeropname en een daling in de eiproductie wordt waargenomen. In vrijwel alle gevallen treden ademhalingsproblemen op.

De ziektepreventie
Voor NCD geldt een verplicht vaccinatieprogramma. De reden hiervoor is dat NCD uitbraken in Nederland grote financiële problemen kunnen veroorzaken vanwege exportbelemmeringen. Veehouders zijn verplicht hun pluimvee te (laten) vaccineren met een geregistreerd vaccin. De begeleidend dierenarts schrijft hierbij een vaccinatieverklaring uit. Daarnaast zijn veehouders verplicht om aan te tonen dat hun pluimvee tegen NCD infecties beschermd is. Dit gebeurt door middel van bloedonderzoek bij de Gezondheidsdienst voor Dieren.

De vaccinatie
NCD infecties slaan meestal aan in de luchtwegen. De vaccinatie wordt daarom bij voorkeur uitgevoerd door middel van een grove druppel spray, waardoor in de luchtwegen een goede (lokale) immuniteit ontstaat. Voor een goede titeropbouw moet de eerste vaccinatie voor de 18e levensdag worden uitgevoerd. Afhankelijk van de levensduur van het pluimvee moet de vaccinatie regelmatig worden herhaald

Aangepast vaccinatieschema voor de zomer van 2018
De Vakgroep Pluimveegezondheidszorg van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde en de Faculteit Diergeneeskunde adviseren om het vaccinatieschema te intensiveren vanwege de toegenomen infectiedruk in België.